Kunstmatige intelligentie en blockchain worden vaak genoemd als drijvende krachten achter technologische vooruitgang. Nu het energieverbruik steeds vaker ter discussie staat in Europa, komt de vraag op welke van deze systemen meer stroom verbruikt. Sommige sectoren draaien op data-analyse, andere op veilige transactiesystemen. Door te kijken naar de manier waarop deze technologieën in de praktijk worden toegepast, wordt duidelijker hoe ze zich verhouden op het gebied van energie en milieu. In Nederland wordt deze vergelijking steeds vaker gemaakt.
Eerste Toepassingen en Energieverbruik
AI wordt in Europa breed ingezet in sectoren zoals transport, logistiek, zorg en financiën. In Nederland helpt kunstmatige intelligentie bij het verbeteren van verkeersstromen in steden als Amsterdam en bij het voorspellen van ziekenhuisbezetting. Blockchain heeft een andere structuur, maar wint terrein in onder andere financiële administratie, internationale betalingen en het traceren van goederen. Banken zoals ABN AMRO hebben geëxperimenteerd met blockchain voor documentverificatie en het terugdringen van fraude.
Sommige sectoren combineren beide technologieën al in hun dienstverlening. Een voorbeeld is online gokken, waar AI wordt gebruikt voor gepersonaliseerde aanbevelingen en fraudeopsporing, terwijl blockchain wordt ingezet voor cryptobetalingen en identiteitscontrole.
Deze combinatie komt vooral voor op internationale platforms die buiten het Nederlandse Cruks-register opereren. Dit zijn websites waar men kan gokken bij een casino zonder Cruks, oftewel spelen zonder opgenomen te zijn in het nationale uitsluitingssysteem. Zulke platforms maken gebruik van blockchain voor anonieme transacties en AI om verdachte spelpatronen op te merken.
Het Energieverbruik van AI
AI-systemen vergen veel rekenkracht bij het trainen van modellen en het verwerken van data. Vooral het trainen van een model kost veel stroom. Volgens het Internationaal Energieagentschap kan het trainen van één geavanceerd AI-model evenveel elektriciteit verbruiken als vijf Nederlandse huishoudens in een jaar tijd.
Dit gebeurt meestal in datacenters die zijn gebouwd voor efficiëntie. In Nederland worden nieuwe AI-systemen regelmatig gekoppeld aan windenergie, en restwarmte uit datacenters wordt gebruikt om woonwijken te verwarmen. Wanneer een AI-model eenmaal is getraind, neemt het energieverbruik sterk af. Modellen die draaien in klantenservice of voor het doen van voorspellingen vragen relatief weinig stroom.
Blockchain en Stroomverbruik
Blockchain vraagt een ander soort belasting. Netwerken als Bitcoin en het vroegere Ethereum werken op basis van proof-of-work. Daarbij moeten computers voortdurend berekeningen uitvoeren om transacties te verifiëren. Dat zorgt voor een permanent hoog stroomverbruik. In Nederland zijn weinig grote cryptomijnen actief, maar internationale vraag naar blockchainverwerking beïnvloedt ook hier het energieaanbod en de kosten.
Ethereum heeft een overstap gemaakt naar proof-of-stake, wat het energieverbruik drastisch heeft verlaagd. Volgens de Ethereum Foundation is het stroomverbruik sinds die overstap met meer dan 99 procent afgenomen. Deze verandering heeft van Ethereum een van de minst energie-intensieve blockchains gemaakt. Veel andere systemen gebruiken echter nog steeds de oude methode, wat wereldwijd tot aanzienlijke stroomvraag leidt.
Hoe AI en Blockchain Samenwerken
Er zijn steeds meer voorbeelden waarbij AI en blockchain samen worden ingezet met energiebesparing als bijvangst. In Nederlandse infrastructuurprojecten voorspelt AI wanneer wegen onderhoud nodig hebben, terwijl blockchain registreert wat, wanneer en door wie er is gerepareerd. Op die manier wordt verspilling van materiaal, arbeid en brandstof voorkomen.
AI kan ook bijdragen aan efficiënter gebruik van blockchain. Door transacties te analyseren kan AI overbodige handelingen beperken of dubbele gegevens voorkomen. Blockchain biedt op zijn beurt een betrouwbaar logboek voor acties die AI heeft uitgevoerd. Samen zorgen ze voor minder fouten en lagere energiekosten.
Ook in voedselketens wordt deze combinatie getest. In de Rotterdamse haven wordt gewerkt aan systemen waarbij AI het transport realtime volgt, terwijl blockchain zorgt voor een controleerbaar verslag van elke stap. Dat helpt om vertragingen te beperken en producten beter te traceren. Minder energie, meer controle.
Ontwerp Bepaalt de Werkelijke Impact
Geen van beide technologieën kent een standaard energieverbruik. Alles hangt af van ontwerpkeuzes, locatie, infrastructuur en gebruik. In Nederland wordt gestuurd op hernieuwbare energie en efficiënte dataverwerking, maar het resultaat is afhankelijk van hoe het systeem is opgebouwd.
AI blijkt op de langere termijn minder belastend voor het stroomnet, zeker nadat een model is uitgerold. Blockchain verbruikt doorgaans meer stroom, vooral wanneer verouderde systemen in gebruik zijn. Nieuwe netwerken die werken met proof-of-stake verkleinen dat verschil. De beste resultaten, qua energie én betrouwbaarheid, worden behaald wanneer beide technologieën samen worden gebruikt in gerichte toepassingen.
