In steeds meer regio’s in Nederland is het lastig om een pro deoadvocaat te vinden. Vooral in kleinere steden en landelijke gebieden neemt het aanbod snel af. Die ontwikkeling is niet nieuw, maar recente cijfers en rapporten geven een duidelijker beeld van hoe ernstig het probleem momenteel is.
Actuele cijfers onderstrepen de urgentie
Het aantal sociaal advocaten in Nederland is in vier jaar tijd met ruim 900 afgenomen. Tussen 2019 en 2023 daalde het aantal advocaten van 6.883 naar 5.971. Volgens cijfers van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) stoppen er jaarlijks gemiddeld 140 advocaten meer dan dat er instromen.
Deze ontwikkeling raakt vooral regio’s buiten de Randstad. In onder andere Noord-Nederland en Nijmegen is de krapte inmiddels zo groot dat cliënten soms lange afstanden moeten afleggen om juridische hulp te krijgen.
Een belangrijke oorzaak is de vergrijzing. In de komende tien jaar gaat meer dan 30% van de sociaal advocaten met pensioen. Tegelijkertijd blijft de instroom van jonge advocaten achter. Volgens de NOvA haken veel jonge advocaten vroegtijdig af, onder andere vanwege de relatief lage vergoedingen voor sociaal juridische bijstand.
Waarom is de instroom zo laag?
De financiële aantrekkelijkheid van het vak speelt hierbij een grote rol. Sociale advocaten verdienen doorgaans tussen de 100 en 125 euro per uur. Ter vergelijking: commerciële advocaten rekenen vaak 250 euro of meer per uur. Voor kleine kantoren is het daarnaast lastig om stagiairs op te leiden vanwege beperkte middelen. Deze problemen zorgen voor een steeds verdere krimping, met name in de sociaal juridische sector.
Gevolg is dat de toegankelijkheid tot rechtshulp onder druk komt te staan. Mensen met lage inkomens, die vaak zijn aangewezen op pro-deohulp, dreigen tussen wal en schip te vallen. De wachttijden nemen toe en juridische problemen lopen sneller uit de hand als er geen tijdige hulp beschikbaar is.
Digitale platforms
Digitale juridische platforms kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Ze bieden laagdrempelige toegang tot juridische hulp en overbruggen de afstand tussen cliënt en advocaat.
Deze platforms maken het mogelijk om beschikbare advocaten landelijk in te zetten, ongeacht de fysieke locatie. Daarmee wordt de scheve verdeling van pro-deoadvocaten deels opgevangen. Bovendien zorgen digitale oplossingen voor tijdswinst, lagere administratieve lasten en transparantie in het proces.
Een goed voorbeeld van deze ontwikkeling is bijvoorbeeld Eersterechtshulp, een platform dat cliënten snel koppelt aan een passende juridisch expert, waaronder ook pro-deoadvocaten. Platformen zoals dit, samen met andere initiatieven om meer sociale advocaten aan te trekken geven hoop voor de komende jaren. Er wordt verwacht dat de tekorten hiermee deels ondervangen kunnen worden.
Relevantie voor wie juridische hulp zoekt
Voor mensen die op zoek zijn naar betaalbare juridische ondersteuning, bieden deze platforms uitkomst. Ze versnellen de toegang tot hulp, verlagen de drempels en maken het mogelijk om juridische vragen op afstand af te handelen. Dit is vooral waardevol in regio’s waar het lokale aanbod van pro-deoadvocaten is verminderd.
Digitale juridische ondersteuning is echter geen vervanging van de traditionele advocaat, maar kan wel bijdragen aan het beter verdelen van de beschikbare capaciteit. In een tijd waarin de krapte verder toeneemt, vormen zulke ontwikkeling namelijk als een belangrijk onderdeel van de oplossing.
